محافظت از تجهیزات با استابلایزر در هنگام رعد و برق

رعد و برق چگونه به دستگاه‌های الکترونیک آسیب می‌زند؟

بیشتر مردم رعد و برق را به صورت برقی می‌بینند که از آسمان می‌آید و مستقیماً به شخص یا شیء برخورد می‌کند. این نوع رعد و برق که «رعد و برق مستقیم» نامیده می‌شود، تنها ۳ تا ۵ درصد از کل صدمات مربوط به صاعقه را شامل می‌شود. به عبارت دیگر، هم رعد و برق مستقیم و هم غیرمستقیم، مشکلاتی را برای دستگاه‌های الکترونیک ایجاد می‌کنند و سبب می‌شوند برای محافظت از تجهیزات با استابلایزر به کار گرفته شود.

آسیب ناشی از رعد و برق مستقیم

برخورد مستقیم صاعقه به وسایل برقی و غیر برقی، آسیب قابل توجهی وارد می‌کند. حتی می‌تواند منجر به آتش‌سوزی در دیوارها یا سیم‌کشی اتاق زیر شیروانی شود. به طور معمول، وسایل الکترونیکی در اثر برخورد مستقیم صاعقه، به شیوه‌های زیر تحت‌تاثیر قرار می‌گیرند:

اولاً، صاعقه می‌تواند انرژی پالس الکترومغناطیسی ایجاد کند و با ایجاد ولتاژ و نوسانات برق، به دستگاه‌ها آسیب وارد کند. این موج‌ها، فوران‌های لحظه‌ای انرژی بسیار کوتاه‌مدت هستند که مقدار زیادی جریان را برای چند میلیونم یا چند هزارم ثانیه به مدار الکتریکی وارد می‌کنند.

علاوه بر این، نیمه‌هادی‌ها در الکترونیک بسیار رایج هستند و یک موج ناشی از رعد و برق تقریباً همیشه از درجه ولتاژ این دستگاه‌ها فراتر می‌رود. این باعث می‌شود که آنها از کار بیفتند یا یا دچار مشکل در عملکرد شوند.

آسیب ناشی از قرار گرفتن در معرض ولتاژ بیش از حد، با پیشرفت فناوری الکترونیکی افزایش می‌یابد، زیرا قطعات کوچک‌تر شده و فاصله میکروسکوپی عایق‌ها و مدارها در داخل قطعات نیز کاهش می‌یابد و آنها را در معرض آسیب بیش از حد قرار می‌دهد. همه این‌ها سبب می‌شود برای محافظت از تجهیزات با استابلایزر به کار گرفته شود.

خسارت ناشی از صاعقه غیرمستقیم

در این موارد، صاعقه به طور مستقیم به وسایل الکتریکی برخورد نمی‌کند، بلکه به زمینی که نزدیک آن وسیله است برخورد کرده و از طریق زمین به آن منتقل می‌شود. اگر در مسیر، سیم‌های زیرزمینی، کابل اینترنت و سایر وسایل رسانا وجود داشته باشند، این انتقال قوی‌تر می‌شود. برق می‌تواند از این طریق، از بیرون از خانه وارد آن شود و به تجهیزات آسیب وارد کند.

آسیب ناشی از این نوع رویداد، عموماً کمتر از آسیب مستقیم است. با این حال، هنگامی که وسایل الکترونیکی به درستی به محافظ برق متصل نشده باشند، آسیب جدی ممکن است رخ دهد و این سبب می‌شود برای محافظت از تجهیزات با استابلایزر به کار گرفته شود، زیرا همان‌طور که خواهید دید، این دستگاه، کارکرد محافظ برق را نیز دارد.

استابلایزر چیست و چرا برای محافظت از تجهیزات با استابلایزر به کار گرفته می‌شود؟

استابلایزر ولتاژ یکی از وسایل محافظت از تجهیزات الکترونیک است. انواع استابلایزر در بازار موجود است، با این حال استابلایزرهای خانگی معمولاً ساده‌تر و ارزان‌تر هستند. البته اشاره به این موضوع لازم است که هنگام خرید هر نوعی از استابلایزر باید به فرق استابلایزر با یو پی اس دقت داشته باشید.

این دستگاه‌ها مثل پُلی بین جریان الکتریسیته و تجهیزات برقی قرار می‌گیرد. به عبارت دیگر، هر جریان الکتریکی که بخواهد وارد دستگاه شود، باید اول از استابلایزر عبور کند. این دستگاه -که به آن تثبیت‌کننده ولتاژ هم می‌گویند- شبیه یک ایست بازرسی عمل می‌کند و مانع از این می‌شود که ولتاژ بالا و یا دارای نوسان زیاد، به دستگاه وارد شود. به همین دلیل نیز برای محافظت از تجهیزات با استابلایزر به کار گرفته می‌شود.

تثبیت‌کننده ولتاژ، هنگام رعد و برق ولتاژ بالا را می‌گیرد و مانع از انتقال آن به دستگاه می‌شود. اکثر انواع مدرن استابلایز، به محافظ برق هم مجهز هستند. در این شرایط آنها انرژیِ دریافت شده از رعد و برق را به حرارت تبدیل کرده و مانع از رسیدن آن به دستگاه می‌شوند. علاوه بر این:

• هنگامی که تثبیت‌کننده‌ها تأخیر یا افت ولتاژ را احساس می‌کنند، رله الکترومغناطیسی را فعال می‌کنند تا ولتاژ بیشتری اضافه کند و آن را متعادل نگه دارد.
• هنگامی که تثبیت‌کننده متوجه می‌شود ولتاژ بیشتری در هنگام برخورد رعد و برق در حال جریان است، رله الکترومغناطیسی دیگری تولید می‌کند تا مقدار ولتاژ را متعادل کند و باعث شود به هیچ تجهیزاتی آسیبی وارد نشود.

چه نوع استابلایزی برای محافظت از رعد و برق مناسب است؟

همه استابلایزرها برای محافظت در برابر رعد و برق مناسب نیستند. از آنجا که افزایش جریان در زمان رعد و برق در بازه بسیار کوتاهی رخ می‌دهد، شما برای محافظت از تجهیزات با استابلایزر قوی نیاز دارید که بتواند در عرض میلی‌ثانیه به تغییرات جریان الکتریکی پاسخ دهد. اگرچه گروه صنعتی تی بی ام انواع استابلایزرها را ارائه می‌دهد، اما اگر در مناطقی زندگی می‌کنید که رعد و برق آن مکرر اتفاق می‌افتد یا ارتفاع تجهیزات از سطح زمین زیاد است، بهتر است استابلایزر اتوماتیک موتور سروو را خریداری کنید. این استابلایزرها برخلاف انواع رله‌ای، خیلی سریع‌تر به تغییر جریان واکنش نشان می‌دهند.

ولتاژی که رعد و برق به وسایل الکتریکی تحمیل می‌کند در زمان خیلی کوتاهی انتقال می‌یابد و در اکثر مواقع انواع رله‌ای نمی‌توانند به سرعت پاسخ دهند. علاوه بر این، استابلایزرهای سروو موتوری می‌توانند نوسان جریان الکتریسیته را به مقدار زیادی بگیرند و جریانی یکنواخت به دستگاه ارائه دهند. این درحالی است که توان انواع رله‌ای برای این کار کم است.

برای محافظت از تجهیزات با استابلایزری نیاز است که بتواند به سرعت واکنش داده و ولتاژ را به میزان متعال برساند. نکته مهم دیگر این است که هنگام رعد و برق، برای محافظت از تجهیزات با استابلایزر باید موردی را انتخاب کنید که به محافظ برق مجهز باشد تا بتواند مقدار زیادی از انرژی ورودی را به گرما تبدیل کرده و به زمین منتقل کند. دلیل آن هم این است که توان استابلایزرها برای کم کردن جریان ورودی همیشه آن‌قدر زیاد نیست که بتوانند ولتاژهای بزرگ را به میزان کافی کاهش دهند.